Po diagnostyce i postawieniu diagnozy u dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym należy dobrać dla niego program usprawniania psychoruchowego. Program rehabilitacyjny musi być dobrany indywidualnie, zważając na potrzeby i możliwości dziecka. Metody usprawniania oraz ćwiczenia rehabilitacyjne dobierane są tak, aby maksymalnie pobudzały one dziecko do rozwoju, a jednocześnie nie były zbyt obciążające fizycznie.
Rehabilitacja dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym to nie tylko stymulacja ruchowa, ale i terapia, która wspomaga właściwy rozwój i kondycję psychiczną dziecka. Istotną rolę w tym zakresie może odegrać również terapia neurologiczna.
Specjaliści z zakresu rehabilitacji uważają, że postęp w rozwoju psychoruchowym dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym można osiągnąć poprzez hamowanie odruchów patologicznych. Tego rodzaju rehabilitacja dzieci dąży do załagodzenia nieprawidłowych odruchów, normalizacji napięcia mięśniowego i jego rozkładu.
W przypadku obustronnego niedowładu połowicznego, występującego u pacjentów z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego (OUN), jednym z najcięższych objawów jest duża spastyczność. Silne napięcia pojawiają się głównie w okolicach szyi, barków i kończyn, dlatego ważne jest przyjęcie przez dziecko odpowiedniej pozycji. Ułożenie pronacyjne pozwala zahamować hipertonię prostowników. Istotne znaczenie ma również prawidłowe ułożenie głowy, szyi, obręczy barkowej i biodrowej – to właśnie z tych punktów wypływają bodźce skutkujące nieprawidłową postawą ciała i niewłaściwym napięciem mięśniowym.
W osłabieniu spastyczności pomaga m.in.:
Od tego należy zacząć, aby móc wykonywać ćwiczenia rehabilitacyjne.
Twórcą tej metody jest Václav Vojta. Została ona opracowana w latach 50-tych XX wieku w Pradze. Poprzez tworzenie prawidłowych schematów i wzorców ruchowych ulega usprawnieniu rozwój psychoruchowy dziecka. W metodzie tej wielokrotnie pobudzamy punkty ośrodkowego układu nerwowego. Pobudzanie tych punktów osiąga się poprzez uciskanie poszczególnych, ściśle określonych punktów, przy odpowiednim ułożeniu ciała. Dziecko ułożone jest do pełzania i obracania. Punkty te to tzw. strefy refleksogenne. Stymulowanie tych punktów wywołuje odpowiedź ruchową. Metodę Vojty stosuje się u dzieci z uszkodzeniami neurologicznymi, mózgowym porażeniem dziecięcym i z grup tzw. ryzyka od pierwszych miesięcy ich życia.
Terapia opiera się na zastosowaniu dużej liczby odruchów (również synergii ruchowych), stosowanie specyficznej formy ułatwiania ruchów oraz prawidłowego następstwa rozwojowego prowadzonych ćwiczeń. Cała działalność ruchowa dziecka jest odruchowa. Przy jej kształtowaniu jedne odruchy ustępują miejsca innym.
Systematycznie prowadzona terapia Bobath powinna doprowadzić do rozwoju odruchów fizjologicznych przy jednoczesnym zahamowaniu odruchów patologicznych. Terapeuta generuje ruchy, które są zbliżone do naturalnych – wykonywanych spontanicznie przez zdrowo rozwijające się dziecko. Tak przeprowadzona rehabilitacja dzieci przyczynia się do usprawnienia mięśni oraz normalizowania napięcia mięśniowego.
Małym pacjentom z mózgowym porażeniem dziecięcym zalecane są ćwiczenia rehabilitacyjne, które usprawniają mięśnie, ścięgna i stawy. Szczególnie istotną rolę odgrywają ćwiczenia bierne, dzięki którym możliwe jest utrzymanie ruchomości stawów, sprawności mięśni oraz elastyczności ścięgien. Regularne ich wykonywanie zapobiega powstawaniu przykurczy i sprzyja utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania układu mięśniowo-szkieletowego dziecka.
Masaż stanowi jeden z ważnych elementów rehabilitacji dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym. Wykonywanie ruchów masujących pozwala na zaspokojenie niedosytu bodźców czuciowych, co wynika m.in. z ograniczonej możliwości poruszania się. Dodatkowym atutem masażu jest możliwość normalizowania napięcia mięśniowego.
Masaż obejmuje całe ciało dziecka, łącznie z twarzą – ze szczególnym uwzględnieniem okolic ust.
Kinezjoterapia
Istotą kinezjoterapii jest pionizowanie dziecka, co odgrywa istotną rolę u niechodzących pacjentów. W tym celu wykonuje się specjalne ćwiczenia rehabilitacyjne oraz korzysta się z odpowiednich aparatów pionizacyjnych.
Rehabilitacja dzieci uwzględnia również fizykoterapię. W przypadku dziecięcego porażenia mózgowego dobre efekty przynosi krioterapia oraz światłolecznictwo.
Krioterapia polega na leczeniu niskimi i bardzo niskimi temperaturami. Taki zabieg fizykoterapii działa stymulująco na układ nerwowy, krwionośny i odpornościowy dziecka. Niskie temperatury działają korzystnie na stawy i zwiększają ich ruchomość.
W programie rehabilitacyjnym dla terapii zespołu mózgowego porażenia dziecięcego stosuje się miejscowe działanie niskich temperatur, aby wywołać rozluźnienia spastyczności u dziecka.
Światłolecznictwo to terapia światłem. W przypadku pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym przeprowadza się naświetlania miejscowe. Taki zabieg fizykoterapii pozwala rozgrzać mięśnie i stawy, co przekłada się na ich rozluźnienie. Celem terapii jest zatem polepszenie ich ruchomości przy jednoczesnym obniżaniu spastyczności.
Terapia logopedyczna stanowi istotny element rehabilitacji – szczególnie niemowląt, u których stwierdzono mózgowe porażenie dziecięce. Jej celem jest wspomaganie rozwoju procesu karmienia.
Istnieją różne metody rehabilitacji i usprawniania ruchowego dzieci z porażeniem mózgowym i do każdego pacjenta należy podchodzić indywidualnie. Po wnikliwej analizie stanu zdrowia dziecka należy dokonać przemyślanego doboru metod rehabilitacji tak, aby uzyskać jak najlepsze efekty terapii w dalszej pracy z dzieckiem.
Nasza Klinika proponuje specjalne pakiety rehabilitacyjne, które dostosowane są do potrzeb dzieci z porażeniem mózgowym.
