Istnieje wiele metod pomiaru i klasyfikacji skolioz. Jedną z najpopularniejszych i zarazem najbardziej przejrzystych jest metoda pomiaru i klasyfikacji wg Cobba. Wielkość skrzywienia kręgosłupa przekraczająca 10° wg tej skali przyjęto określać mianem skoliozy.
W zależności od stopnia zaawansowania zmian wyróżniamy następujące stadia skoliozy:
- Postawa skoliotyczna – jest to wczesne stadium wady. Występuje w przypadkach gdzie kąt nie przekracza 10° wg skali Cobba. Charakterystyczne dla postawy skoliotycznej jest asymetryczne ustawienie barków, łopatek, kątów talii, ale nie ma jeszcze bocznego skrzywienia kręgosłupa lub jest ono niewielkie. Napięciem mięśni można uzyskać pełną korekcję postawy.
- Skolioza I stopnia – jest to skrzywienie, którego kąt dochodzi do 30° (wg skali Cobba). Zmiany dotyczą układu mięśniowo - więzadłowego bez zniekształceń kostnych. Możliwa jest korekcja bierna – całkowita, natomiast korekcja czynna znaczna ( prawie całkowita).
- Skolioza II stopnia – to skrzywienie o wartościach kątowych 31-60°. Występują zmiany strukturalne w kręgach i krążkach międzykręgowych. Kręgosłup ulega zrotowaniu, co objawia się garbem żebrowym ( lub wałem lędźwiowym przy skrzywieniach w odcinku lędźwiowym).
- Skolioza III stopnia – jest to skrzywienie o kącie przekraczającym 60°, z daleko posuniętymi zmianami strukturalnymi: sklinowaceniami i torsją kręgów, deformacjami żeber.
Pod względem przyczyn powstania skoliozy dzielą się na (klasyfikacja Cobba):
- Czynnościowe (funkcjonalne) – statyczne lub odruchowe. Zmiany w kręgosłupie ograniczają się do płaszczyzny czołowej. Skolioza ustępuje po wyeliminowaniu czynnika wywołującego.
- Strukturalne – są zawsze zniekształceniem wielopłaszczyznowym ( w płaszczyźnie czołowej, strzałkowej i poprzecznej). Powstają wyłącznie w okresie wzrostu.
Wyróżniamy:
- kostnopochodne (wrodzone, torakopochodne, układowe),
- nerwopochodne (wrodzone, porażenne),
- mięśniopochodne (wrodzone, dystrofie mięśniowe),
- idiopatyczne (o nieustalonej etiologii).
Skoliozy strukturalne powstają tylko u dzieci i młodzieży w okresie wzrostu, a więc w kośćcu posiadającym tzw. biologiczną plastyczność.
Biologiczna plastyczność kręgów przejawia się w zmianach ich kształtu, zgodnych z prawem Heutter-Volkmanna i Wolffa-Delpecha, a zależnych od działania na rosnącą kość sił ściskających i rozciągających.
Skoliozy idiopatyczne stanowią pk. 80-90% wszystkich skolioz strukturalnych. Aby powstała skolioza idiopatyczna muszą zadziałać dwa czynniki:
- Czynnik etiologiczny jest nieznany- zapoczątkowuje powstanie skoliozy.
- Czynnik patomechaniczny jest znany – działa zgodnie z prawami wzrostu i prawami mechaniki klasycznej, steruje procesem rozwoju.
Ze względu na występowanie skolioz w różnych okresach wzrostu dziecka, istnieje podział na:
- skoliozy wczesnodziecięce ( między 2-4 r)
- skoliozy dziecięce ( między 6-8 r.ż)
- skoliozy dorastających ( występują w okresie dojrzewania płciowego).
W zależności od lokalizacji wyróżniamy skoliozy:
- piersiowe ( częściej u dziewcząt, częściej prawostronne). Ulegają znacznym pogorszeniom, szczególnie w okresie dojrzewania.
- piersiowo-lędźwiowe – wywołują duże zmiany postawy ze względu na trudność liniowej kompensacji i znaczne boczne przemieszczenie tułowia.
- lędźwiowe – występują w okresie dojrzewania. Posiadają duże możliwości liniowej kompensacji. Po zakończeniu wzrostu mogą być przyczyną znacznych dolegliwości bólowych.
- skoliozy dwułukowe – występują w różnych okresach wzrostu, a powstanie tego skrzywienia w okresie dojrzewania znacznie poprawia rokowania, są zazwyczaj skompensowane, co nie daje większych zaburzeń postawy.
